De essentiële waarden van de weginspecteurs

“Onze weginspecteurs zijn in de eerste plaats zéér waardevol en beoefenen twee taken. Ze zijn gastheer/gastvrouw op de weg en een aantal van hen zijn ook handhaver. Zij vormen de ogen en oren van de weggebruiker richting Rijkswaterstaat en andere partners, zoals de politie. Daarnaast zijn zij de eerste hulp wanneer er incidenten of allerlei andere situaties plaatsvinden. Dit varieert van ernstige ongevallen en het begeleiden van grootschalige verkeersinfarcten, tot aan rotzooi opruimen op de weg. Ze komen letterlijk van alles tegen, zelfs loslopende dieren komen voorbij.

De weginspecteurs hebben ook de BOA bevoegdheid en mogen handhaven op vier ‘feitcodes’, zoals het foutief parkeren van vrachtwagens en personenauto’s op vluchtstroken of het negeren van rode kruizen. Wanneer dit voorkomt kan de weginspecteur met BOA bevoegdheid onmiddellijk optreden.”

Gastheer/gastvrouw op de weg

“Voor de duidelijkheid: onze mensen handhaven niet op snelheidsovertredingen. Het draait vooral om het geven van voorlichting, bieden van begeleiding en het signaleren van onveilige situaties. Bij zeer gevaarlijke situaties kunnen ze direct optreden. Aangezien een weginspecteur alleen werkt, kan er bij onveilige of bedreigende situaties, onmiddellijk een beroep worden gedaan op de politie. De politie behandelt onze weginspecteurs als hun naaste collega’s, dus zij komen ook direct.

Het is mooi om te zien dat het werk van de weginspecteur enorm wordt gewaardeerd. Een tijdje geleden zag je daar nog een voorbeeld van in de podcast 'Marc-Marie & Aaf Vinden Iets'.

In de podcast doet Marc-Marie Huijbregts verslag over een avontuur op de snelweg waarbij hij zonder brandstof kwam te staan. Hij raakte helemaal in paniek en wie kwam daar aan in zijn gele auto? De weginspecteur! Wat ik zo mooi vind aan de podcast, is dat het eindigt met: “wat betaal ik graag belasting, als de weginspecteur van Rijkswaterstaat dit soort diensten verleent’’. Ik hoor ook vaak van weginspecteurs dat hun werk zeer wordt gewaardeerd.

Daarnaast zit de gele auto vol met attributen. Van verkeerskegels, tot touwen en knipscharen, maar ook knuffels (de zogenaamde ‘spitsmuis’). Wanneer er een gezin strandt of een ernstig ongeluk overleeft, dan heeft de weginspecteur altijd iets bij zich voor de kinderen. Dat zijn de kleine dingen, maar die illustreren wél het brede palet aan dienstverlening van de weginspecteur.”

Twee weginspecteurs van Rijkswaterstaat.

Veiligheid op nummer één

“Veiligheid staat absoluut op nummer één. Je hebt veiligheid, doorstroming en duurzaamheid. Eigenlijk is het veiligheid en duurzame doorstroming. In het verleden stond doorstroming op één, maar inmiddels is dat veiligheid. Ons motto is niet voor niets: 'iedereen elke dag veilig thuis'. Dat geldt voor de weggebruiker, onze eigen medewerkers én voor de mensen die onderweg voor ons werken. En dáár zit ook de link met MONO-zakelijk.

Wanneer je ziet wat er allemaal op en rond de weg gebeurt en hoeveel veiligheidsincidenten zich voordoen, dan is dat schrikbarend. We hebben elk jaar 50 dodelijke slachtoffers (circa 10% van het totaal aantal jaarlijkse dodelijke verkeerslachtoffers) te betreuren op het hoofdwegennet en daarnaast nog tientallen zwaargewonden en lichtgewonden. Dat is veel letsel, veel ellende en een aanzienlijk deel daarvan wordt veroorzaakt door niet oplettende weggebruikers.

Een voorbeeld: bij een incident zet de weginspecteur zijn auto schuin – dat noemen we fend-off - op de weg, zodat de hulpverleners daarachter het incident kunnen oplossen. Ongeveer 20 keer per jaar klapt er iemand op de auto van de weginspecteur. Dat is een hele zware en knalgele pick-up met een blauw zwaailicht. Ik vraag me dan altijd af hoe het kan dat je die wagen over het hoofd ziet? Het antwoord is: men is met andere dingen bezig, bijvoorbeeld met sociale media op de  telefoon. En zelfs wanneer de gele -weginspecteur- auto volledig in de prak is gereden, dan heeft de wagen alsnog de hulpverleners daarachter in ieder geval beschermd. Anders  hadden die het waarschijnlijk niet overleefd.’’

Rijkswatersaat wagen 'Fend-off'.

Veilige vorm van communiceren onderweg

“De communicatie verliep eerst per telefoon, maar momenteel loopt er een traject waarbij de telefoon zoveel mogelijk vervangen wordt door beeld. Onze weginspecteurs hebben een iPad in de auto en daarmee kunnen ze de data die ze eerst via de telefoon binnenkregen, nu op hun beeldscherm ontvangen. Het grote voordeel hiervan is, is dat ze hierdoor hun ogen op de weg kunnen houden.

Via het beeldscherm kunnen ze rustig de kaarten bekijken en informatie opzoeken, wanneer ze op een vluchtstrook of een verzorgingsplaats staan. Zo zijn ze beter voorbereid en kunnen ze sneller ter plaatse komen, omdat ze precies weten waar ze moeten zijn. Ook kunnen ze gemakkelijker communiceren met collega’s, zien ze waar zij zijn en daardoor kan er sneller hulpverlening plaatsvinden. Al deze voordelen bieden veel meer efficiëntie en veiligheid dan voorheen, want ze krijgen meer informatie binnen zonder dat ze daar zelf allerlei handelingen voor moeten verrichten.”

Van doorstroming op één naar veiligheid op één

“Deze verschuiving begon in 2018 en stond in lijn met het motto 'iedereen elke dag veilig thuis'. Dit had te maken met het aantal doden en slachtoffers op de weg. Er kwam een streven en een ambitie vanuit de toenmalige minister om het aantal verkeersongevallen en het aantal dodelijke slachtoffers naar nul te reduceren. Dit vind ik een uitstekende ambitie en dat kan je alleen maar doen als je ook écht kiest voor veiligheid en je als organisatie je daar volledig voor inzet.”

Boodschap aan werkgevers in Nederland

“Daar kan ik heel duidelijk over zijn: werkgever sta niet toe dat je medewerker onveilig gedrag onderweg vertoont in het kader van zijn of haar werk. Dus niet uitgebreid bellen, niet appen, geen video’s kijken, geen berichten schrijven en ga zo maar door. Want wat is je verhaal ten opzichte van de slachtoffers die door dit gedrag veroorzaakt worden?”

Zo pakt Rijkswaterstaat het zelf aan

“Bij Rijkswaterstaat staat veiligheid en dus ook verkeersveiligheid centraal in onze vergaderingen, overleggen en raden. Zo heb ik elke week een bestuurdersvergadering en DT (directieteam)-overleg, elke maand een groepsraad en daarnaast regelmatig gebruikersraden.

De bestuursvergadering van Rijkswaterstaat begint altijd met veiligheid. Hierbij blikken we terug op bijzonderheden op het terrein van veiligheid op de weg en Arbo-veiligheid van onze medewerkers. Elke dinsdag hebben we DT-overleg, waarbij onze eigen medewerkers de mogelijkheid krijgen om op het einde rechtstreeks dingen die zij ernstig vinden, waar iets aan gedaan moet worden, of wat zij ervaren hebben bij ons op tafel te leggen. Vervolgens bespreken we zo’n melding en daar komt dan weer een actie uit voort om de (verkeers)veiligheid te waarborgen. Veiligheid staat écht op één en we vinden het daarom zeer belangrijk dat onze mensen onveilige situaties rechtstreeks kunnen melden. Zo kan er gericht actie op ondernomen worden.

Tenslotte hebben we de groepsraad en de gebruikersraad. Tijdens de groepsraad brengen Marlouke Durville (coördinerend HID Veiligheid van Water, Verkeer en Leefomgeving) en ik veiligheids-dilemma's in. Door dit soort dillema’s in de groepsraad te bespreken zorgen we ervoor dat iedereen dezelfde afweging maakt. De gebruikersraad, waaraan onder meer organisaties als TLN (Transport en Logistiek Nederland), KNV (Koninklijk Nederlands Vervoer), vertegenwoordigers van motorrijders, leasemaatschappijen en de ANWB deelnemen, benutten we om onze toekomstige plannen met elkaar te delen, te kijken wat we gezamenlijk kunnen doen en opvallende signalen op te halen.”

Hoofdkantoor Rijkswaterstaat in Utrecht.